İlişkilerde Başkalarının Gölgesi: Onay Bağımlılığı, Duygusal Bastırma ve Eril/Dişil Enerji Paradoksu
İnsan ilişkileri karmaşık bir danstır; kimi zaman ahenkli bir uyumla ilerlerken, kimi zaman da adımlarımız başkalarının beklentileriyle sekteye uğrar. Özellikle birinden hoşlandığımızı hissettiğimizde, bu duygunun farkındalığına varıp kabullenmek yerine, çevremizden gelecek onaylara bağımlı hale gelmemiz, iç sesimizi susturmamız ve duygularımızı gizlememiz ne acı bir paradokstur. Oysa kalpleri birbirine ısındıran Allah’tır. Enfal Suresi’nde şöyle buyurulur:
“Ve Allah, onların kalplerinin arasını sevgi ile birleştirdi.” (Enfal 63)
Eğer yeryüzündeki şeylerin hepsini infak etseydin, onların kalplerinin arasını birleştiremezdin. Velakin Allah, onların arasını birleştirdi. Bu bilinçle yaşayabilmek ve iç sesini duyabilmek önemlidir. Bu durum, çevresel faktörlere takılan bireyin kendi benliğinden, arzularından ve sevgisinden utanmasıyla, adeta bir kafese hapsolmasıyla sonuçlanır.
Duyguları Bastırmanın Psikolojisi: Geçmişin Hayaletleri
Bu tür bir psikolojiye sahip bireylerin kökeninde genellikle geçmişteki olumsuz ilişkiler yatar. Yaşadıkları hayal kırıklıkları, aldatılmalar, manipülasyonlar veya reddedilme deneyimleri, yeni bir ilişkiye adım atma konusunda derin bir korku yaratır. Bu korku, bir daha incinmemek, özgürlüklerinin kısıtlanmaması ve aynı acıları tekrar yaşamamak adına bir savunma mekanizmasına dönüşür. Ne yazık ki bu mekanizma, kişiyi gerçek duygularından uzaklaştırarak sevgiyi deneyimleme potansiyelini de ortadan kaldırır.
Bu bireyler, içlerindeki sevgiyi dışa vurmaktan, hoşlandıkları kişiye duygularını ifade etmekten veya kendilerini tamamen açmaktan çekinirler. Çünkü geçmiş deneyimler onlara, duygularını açığa vurmanın zayıflık, savunmasızlık ve potansiyel bir yıkım kaynağı olduğunu fısıldamıştır. Bu yüzden, gerçek bir bağ kurmaktan kaçınarak daha yüzeysel, günübirlik veya flörtöz ilişkilere yönelme eğilimi gösterirler. Bu tür ilişkiler, onlara bir tür kontrol hissi verir; bağlanma riskini minimize ederken aynı zamanda yalnızlıklarını bir nebze olsun hafifletir. Ancak bu geçici tatmin, kalıcı bir boşluğun üzerini örtmekten öteye gidemez.
Onay Bağımlılığı ve Çevresel Manipülasyonlar
Duygularını bastıran bireylerin bir diğer önemli sorunu da çevrelerinin manipülasyonlarına açık hale gelmeleridir. Kendi duygularına güvenmedikleri için başkalarının fikirlerine, beklentilerine ve hatta yargılarına aşırı derecede değer verirler. Bu durum, potansiyel bir ilişkide partner seçiminden ilişkinin gidişatına kadar her aşamada dış etkilerin belirleyici olmasına yol açar. Arkadaşlar, aile üyeleri ve hatta sosyal çevrenin “ne derler” kaygısı, bireyin kendi iç sesini duymasını engeller. Sonuç olarak, kendi mutluluklarını değil, başkalarının onayını merkeze alan bir ilişki döngüsüne girerler.
Eril Enerji, Ego ve Taktiksel Yaklaşımlar: “İlk Adımı Atmamak” Paradoksu
Bu dinamik, özellikle eril enerji ve ego kavramlarıyla yakından ilişkilendirilen erkeklerde farklı bir boyut kazanabilir. Toplumsal beklentiler, erkeklerin duygusal olarak daha “güçlü” ve “kontrol sahibi” olmaları gerektiği yönünde bir baskı yaratabilir. Maddi koşulların yeterli olup olmaması, konfor alanından çıkıp çıkmama gibi etkenler de bu durumu pekiştirebilir. Bu da, duygularını açıkça ifade etmeyi zayıflık, kontrolü karşıya vermek ve hatta kendi eril enerjisini düşürmek olarak algılayan bir kısım erkekte ilk adımı atmamak veya duygularını gizlemek gibi davranışlara yol açar.
Bu düşünce yapısı, bazen narsist yaklaşımlara benzer bir duruş sergileyebilir. Duygusal açıklık yerine karşı tarafın ilgisini ölçmek, onu kendine çekmek ve ilişkiyi kendi kontrolünde tutmak adına taktiksel ve stratejik yaklaşımlar benimsenir. Bu durum, “bir ileri iki geri” gibi oyunlarla kendini gösterir. Erkek, bir an yakınlaşır gibi yaparken sonra birden mesafeli davranarak karşı tarafta merak ve belirsizlik yaratır. Bu tür üçlü ilişkiler (yani kişinin kendi duygusal durumu, partnerin duygusal durumu ve dışarıdan gelen onay beklentisi ya da yedekte tutulan diğer adaylar arasındaki karmaşık dinamik) aslında samimi bir bağ kurmaktan çok, güç dengesi ve kontrol arayışıdır.
Bu yaklaşım, erkeğin kendi duygularıyla yüzleşmek yerine onları bir güç aracı olarak kullanmasıyla sonuçlanır. Ancak bu “kontrol” hissiyatı, gerçek bir duygusal derinlikten yoksun olduğu için uzun vadede tatminsizlik yaratır. İlişki, samimiyetten uzak, stratejiler üzerine kurulu bir savaşa dönerken, her iki taraf da aslında yalnız hisseder. Günümüzde bazı erkeklerin ciddi ilişkilerden korkması, ilişkinin sorumluluğunu almaktan kaçınması ve hatta her şeyi kadından beklemesi, bu “eril enerji paradoksunun” bir yansımasıdır. Kimi zaman bu durum, dişil enerjisi yüksek olan erkeklerin toplumsal rollerin getirdiği baskıyla kendi içsel dengelerini bulamamalarından da kaynaklanabilir. Kadın gibi davranma eğilimi, toplumsal olarak kendilerine yüklenen “sağlayıcı” ve “koruyucu” rolün aksine, daha pasif bir pozisyon almalarına neden olabilir.
Modern Kadın ve Eril Enerji: Fıtrattan Uzaklaşmak
Bu denklemin diğer tarafında ise modern kadın yer alır. Günümüzde kadınlar, iş hayatında başarılı olma, ev işlerini yürütme, çocuk bakımı, aileye destek olma gibi sayısız sorumluluğun altında ezilmektedir. Bu durum, kadınların yaratılış fıtratındaki narinliği ve duygusallığı bir kenara bırakarak, incinmemek adına güçlü olmak ve adeta bir erkek gibi davranmak zorunda kalmalarına yol açar. Duygularından vazgeçip koşullara göre davranmak, eril ve dişil dengesini kurmak adına duyguda değil, mantıkta kalmalarına neden olabilir. Bu durum, kadınların içsel dişil enerjilerini bastırarak, ilişkilerde inisiyatif alma, sorumluluk üstlenme ve hatta bazen erkeklerin rolünü üstlenme eğilimi göstermesine yol açar. Sonuç olarak, her iki cinsiyet de kendi doğal akışından uzaklaşarak, tatminsiz ve dengesiz ilişkilere zemin hazırlar.
Zincirleri Kırmak: Kendine Dönüş Yolculuğu
Peki, bu kısır döngüyü nasıl kırabiliriz?
Öncelikle, kendi duygularımızın ve iç sesimizin en güvenilir rehberimiz olduğunu kabul etmeliyiz. Geçmişin gölgelerinin bugünkü kararlarımızı etkilemesine izin vermek yerine, her yeni ilişkinin kendine özgü bir deneyim olduğunu anlamak önemlidir. Özgürlüğümüzün kısıtlanacağı korkusuyla gerçek bir bağı reddetmek, aslında bizi kendi içsel özgürlüğümüzden mahrum bırakır. Eril enerji veya toplumsal roller ne olursa olsun, gerçek güç duygusal cesarette yatar. Duyguları bastırmak veya oyunlar oynamak yerine, onları sağlıklı bir şekilde ifade etmek hem bireysel hem de ilişkisel anlamda daha tatmin edici bir deneyim sunar. Cinsiyet rollerinin getirdiği katı beklentilerden sıyrılarak, her bireyin kendi özgün benliğini ve enerjisini dengelemeye odaklanması gerekir.
Bu yolculukta atılacak ilk adımlar şunlar olabilir:
Geçmişle Yüzleşmek: Yaşanan olumsuz deneyimlerin sizi nasıl etkilediğini anlamak ve bu duyguları kabullenmek.
Öz Şefkat Geliştirmek: Kendinize karşı anlayışlı olmak, hatalarınızla yüzleşerek kendinizi affedip bununla birlikte kendinizi sevmek.
İç Sesi Dinlemek: Başkalarının ne düşüneceğinden çok, kendi arzularınıza ve hislerinize odaklanmak. Ne istediğinize net olarak karar vermek.
Küçük Adımlarla Başlamak: Duygularınızı ifade etme konusunda cesaretlenmek için küçük adımlar atmak. Belki bir “günaydın”la başlayıp, basit bir iltifat etmek veya samimi bir sohbet başlatmak.
Profesyonel Destek Almak: Gerekirse bir terapist veya danışmandan destek alarak, duygusal blokajlarınızı aşmak ve sağlıklı ilişki dinamikleri geliştirmek.
Unutmayın, gerçek özgürlük, başkalarının onayına bağımlı olmadan, kendi duygularınızla barışık bir şekilde yaşamaktır. Sevgiyi deneyimlemek, incinme riskini de beraberinde getirse de, bu risk hayatın ve ilişkilerin doğal bir parçasıdır. Günübirlik flörtlerin geçici hazlarının ötesinde, gerçek bir bağın getirdiği derin mutluluk ve aidiyet hissi, belki de hayatınızda aradığınız o eksik parçadır. İçinizdeki sevgiyi dışa vurmaktan çekinmeyin, çünkü o sizin en değerli hazinenizdir.
Sizce duygusal dürüstlük ve eril/dişil enerji dengesi ilişkilerde nasıl bir fark yaratabilir? Bu dengeyi sağlamak için atabileceğimiz somut adımlar neler olabilir?
Deniz Karabağ
